Bir isteği belirtmek, bir konuda talepte bulunmak, herhangi bir konuda bilgi vermek ya da şikâyette bulunmak için resmî veya özel kurum ve kuruluşlara, gerçek ve tüzel kişilere yazılan imzalı başvurudur.

Dilekçenin temel özelliği, kayda geçmesi ve yasal bir sonuç doğurabilme kapasitesidir. Bu bakımdan bir dilekçede talep edilen konu, yapılan şikayet, dilekçeyi veren ve dilekçeyi alan muhatap açısından çok önemlidir.

Dilekçede Format-Olmazsa Olmazlar

Bir dilekçenin biçimsel bazı unsurlarına özel önem gösterilmesi gerekir. Buna göre bir dilekçe:

• Çizgisiz beyaz kâğıda yazılmalıdır.
• Bilgisayar yazıcısı, daktilo veya tükenmez/dolma kalemle yazılabilir.
• Dilekçenin başlangıcına konu bölümü açılarak 1 satırda dilekçenin içeriği hakkında bilgi verilir. Bu sayede dilekçenin yollandığı kurum içinde ilgili birime daha hızlı ulaşması sağlanır.
• Sorun hangi kurumu ilgilendiriyorsa ona hitap edilerek başlanmalıdır. Bu sebeple dilekçenin yollanacağı muhatap kurum belirtilmelidir.
• Tarih belirtilmelidir.
• İmza ve/veya kaşe olmalıdır.
• Dilekçe eki varsa mutlaka dilekçe sonunda ekler kısmı olmalıdır.

 Dilekçe Yazımında Temel İlkeler

• Dilekçe dilinde ciddi, resmî, saygılı bir dil ve üslûp kullanılmalı, nesnel olunmalıdır.
• Sorun, durum ya da dilek kısa ve açık olarak ifade edilmelidir. Gereksiz ayrıntılara ve kişiselliğe yer verilmemelidir.
• İstenenler yasal çerçeve içerisinde olmalıdır. Bir şikâyet söz konusu ise sorun mutlaka belgelere ve tanıklara dayandırılarak açıklanmalıdır.
• Hitapta hiyerarşik düzene dikkat edilmelidir.

Dilekçe Nasıl Yazılır?

1. Giriş-kurumsal tanıtım: Dilekçenin başlangıcında kurumunuzun soruna taraf oluşunun dayanağı anlatılır. Bu noktada dernek veya vakfın temel faaliyet konusundan (dilekçede talep edilecek hususlar ilintisini içerecek biçimde) bahsedilir.

Örnekle açıklamak gerekirse: ……………… Derneği, görme engellilerin ekonomik, toplumsal, kültürel, mesleki vb. alanlardaki sorunlarının çözümü, görme engellilerin toplum yaşamına eşit yaşam koşullarında katılımını sağlamak amacıyla faaliyet göstermektedir.

1. Gelişme-sorun tanımı: Dilekçenin bu bölümünde sonuç bölümünde yapılacak talep/şikayet vb. hususa konu olaydan özetle bahsedilir. Olayın hangi yönden bir mağduriyet, hak kaybı/ihlali yaratıyorsa, bu durumun yasal karşılıklarından bahsetmekte büyük fayda bulunmaktadır.

Örnekle açıklamak gerekirse:

Derneğimiz, yukarıda sıralanan amaçlar doğrultusunda, görme engellilerin toplu taşıma hizmetlerinde erişim olanaklarının ve kentsel çevrenin, kanunlarla belirlenmiş olan ve engellilerin kullanımına uygunluk sağlayan standartlarda düzenlemeler konusunda tespitler yaparak, idari ve yasal girişimlerde bulunmaktadır.

Yukarıda sözü edilen amaçlar doğrultusunda yaptığımız saha taramalarında, başkanlığınızca hizmet verilen ……………… metro sistemindeki duraklarda, peron girişlerinde, peron sonunu belirten noktalarda görme engellilere yönelik zemin farkındalığı yaratan hissedilebilir zemin, aynı şekilde görme engellilere yönelik sesli uyarı sistemlerin bulunmadığı tespit edilmiştir.

1. Sonuç ve talep: Dilekçenin bu bölümünde, anlatılanlardan hareketle, talebinizi ifade etmeniz gerekmektedir. Talebinizi ifade ederken dayandığınız kanun/yönetmelik ve tüzüklerden alıntılar yapmanız, atıflarda bulunmanızda büyük fayda bulunmaktadır. Bu tip bir metin, muhatap nezdinde ciddiye alınacaktır. Şayet, muhatap, bir kurumu temsilen Bakan, Başbakan vb. makamlardaki kişiler ise, mevzuatı detayı vermekten kaçının!

Yukarıdaki dilekçenin devamı şeklinde:

– 3194 sayılı İmar Kanunu’nun Ek 1. maddesi: “Fiziksel çevrenin özürlüler için ulaşılabilir ve yaşanabilir kılınması için, imar planları ile kentsel, sosyal teknik altyapı alanlarında ve yapılarda, Türk Standartları Enstitüsünün ilgili standartlarına uyulması zorunludur”, hükmünü getirmektedir.

– Diğer taraftan, ülkemizin taraf olduğu ve Türkiye tarafından 30 Mart 2007’de, imzalanarak, 3 Aralık 2008 tarihinde TBMM’ce, 14 Temmuz 2009’da Bakanlar Kurulunca onaylanarak T.C.  Anayasası’nın 90. maddesine göre iç hukukumuzun –bağlayıcı bir parçası olan- Birleşmiş Milletler Engelli Kişilerin Haklarına İlişkin Sözleşmesi’nin erişilebilirlik konusunu düzenleyen 9. maddesinin 1. fıkrası, “Taraf Devletler, engellilerin bağımsız yaşamalarının ve toplumun tüm alanlarına tam katılımının sağlanması ve engellilerin diğerleriyle eşit bir şekilde fiziksel çevreye, ulaşıma, bilgi ve iletişim teknolojisi ve sistemi dâhil bilgiye ve iletişime, hem kırsal hem de kentsel bölgelerde halka açık olan veya halka sunulan diğer tesislere ve hizmetlere erişiminin sağlanması için uygun tedbirleri almalıdır.” yükümlülüğünü getirmektedir.

Bu bağlamda, görme engellilerin diğer tüm insanlar gibi temel yasal hakkı olan erişilebilirlik hakkı göz önünde bulundurularak, …………….. metro sisteminin duraklarında görme engelli bireylerin bağımsız hareketliliğine olanak sağlayacak şekilde; sesli uyarı ve hissedilebilir zemin uygulamalarının yapılmasını talep ederiz. Saygılarımızla.

Dilekçe Yazımında Diğer Hususlar

Derneğin genel bir hak ya da bir üyesinin hakkı konusunda yazacağı dilekçeler: Dilekçeler hizmet edilen engelli grubunun genel bir hakkı için ya da kimi zaman b ir üyesinin hakkı için idari dilekçe hazırlamak durumunda kalabilir.

Böyle bir durumda temel olarak dilekçe formatında bir değişiklik olmayacaktır. Sadece genel bir talebi içeren dilekçenin gelişme bölümü, (dilekçede hak talep edilecek olan) kişinin durumundan ve o derneğin üyesi olduğundan bahisle sonuç ve talep bölümüne bağlanacaktır.

Dilekçe Üslup

Kullanılacak dil mümkün mertebe, sakin, kararlı ve kendinden emin bir şekilde olmalıdır. Biliniyorsa talebin dayandırılacağı yasa maddeleri belirtilerek konuya hakim olunduğu belli edilmelidir.

Ancak, dilekçenin yazıldığı kurumun geçmiş yazışma sicilinde taleplere duyarsız kaldığı yönünde bir bilgi ya da görüş varsa, (yasa ve saygı sınırları içerisinde kalmak kaydıyla) belirli derecede üslup sertleştirilebilir. Burada yapılacak şey, hak kayıplarından doğacak sorumluluğa vurgu yapmak olmalıdır.

Örnek:

“aksi takdirde tespitler bölümünde belirtilen konularda doğacak sorunlardan kişisel olarak sorumlu olmayı kabul etmiş sayılacağınızı ve derneğimizin bu konuda idari ve yasal girişimde bulunacağını”

Dilekçede Takip

-Yazılan dilekçede hayati öneme haiz bir durum varsa ve sonraki aşamalarda mahkeme süreci söz konusuysa noter kanalıyla göndermekte fayda vardır.

-Şayet noter kanalı değil de normal posta kanalı kullanılacaksa, posta dekontu saklanmalıdır.

-Dilekçe elden verilmişse evrak kayıt-sayı numarası mutlaka alınmalı ve saklanmalıdır.